Luister hier naar ‘de kunst van het verdwijnen’
credits
De podcast ‘de Kunst van het Verdwijnen’ is een coproductie van MartHa!tentatief en VRT MAX.
Dit project was enkel mogelijk door de medewerking van zoveel mensen die met ons hun kennis, ervaring en dikwijls ook hun hart deelden. Grote dank dus aan de sprekers in de reeks (in orde van verschijnen): Dennis Baert, Sahil Malik, ‘SRT-agent Sven’, Patrick Lefelon, Guy Beeck, Jan Cuypers, Ekaterina Ghoghosian, Eva Leliard, Kris Kegels, Jacky Grunfeld, Herman Van Goethem, Evgenia Brendes, Marijn Vercauteren, Dorien Styven, Michel Grossmann, Patrick Faes, Michael Sleeckx, Fred J. Kader, Jozef Vandermeulen
Dit project was enkel mogelijk door zoveel mensen die ons de juiste weg wezen in de zevende wijk en haar tumultueuze geschiedenis: Patricia Ramet, Kael Sagheer, Reinier Heinsman, Johan Buytaert, Sam Reyntjens, Laurence Schram, Koen Van Bogaert, Willem Migom, Luc Potargent, Rutger Vermeulen, Regina Sluszny, Albert Raes, Andre Gantman, Kati Verstrepen, Mijnheer Kornfeld, Mevrouw Liberow, Leo Biga, Philip Heymans, Ruud Hendrickx, Bent Van Looy, Kris Van Aert, Jeroen Van Bauwel, Geertje Elaut (Rijksarchief). Veel interessante info vonden we bij meemoo / Vlaams instituut voor het archief, het Onderzoekscentrum van de Kazerne Dossin en de website van de Koninklijke Bibliotheek van België.
‘de Kunst van het Verdwijnen’ is een project van Bart Van Nuffelen & Lucas Derycke. Maar vooral: dit project is een intens samenwerkende samenkomst van heel veel mensen die hierin hun hart en zaligheid hebben gestoken.
Bart Van Nuffelen research, tekst & vertelling
Lucas Derycke regie, opname & montage
Tim Clement opzet regie, geruststellend overzicht scenario & klankbord
Johan Petit script dokter, ontwrichtend overzicht scenario & klankbord
Tom Pintens muziek voor alle tijden
Marianne Loots alle quotes in de reeks
Pauline Augustyn (stage) research, productie & eerste versie Fred
Joris Van Damme mixing en mastering
Wederik De Backer co-montage en trailer
Maarten Kerstens VRT audioteam
Catherine Lekime VRT audioteam
Rik Boey VRT audioteam
Sven Lardon VRT audioteam
Els Kortleven research, productie M! & eerste onbevangen luisteraar
Anja Benker zakelijk leider M! & tweede onbevangen luisteraar
Het voltallige digitale team van VRT MAX
Onderweg zijn we praktisch geholpen door Renee Van Nuffelen, Tom Clement, Kaytesi Jessica Beynen, Hanna Petit, Ward Kortleven, Karolina Maruszak, Vera De Baets, Sam Cunningham en liefdevol en inspirerend bijgestaan door Rikske, Sammeke, Marietje, Caroline, de kleine Benjamin, Hadewijch, Marij, Linde, Elise.
verantwoording
2019 / tunnelroof
De zogenaamde ‘tunnelroof’ werd gepleegd op 3 februari 2019 op het filiaal van de BNP paribas Fortis op de Belgiëlei. De reconstructie van deze zaak kwam tot stand op basis van de uitgebreide mediaberichtgeving in 2019 en 2020. Ik was aanwezig op het proces voor de rechtbank van eerste aanleg op 9 september 2020. Het vonnis werd uitgesproken op 7 oktober 2020. Verder en dieper inzicht in deze zaak kreeg ik dankzij gesprekken met journalisten, advocaten, mensen van de Politiezone Antwerpen, mensen van de Federale Politie Antwerpen, rechters en andere bronnen nabij het onderzoek.
Ik heb geprobeerd over de veroordeelde (en dus bekende) daders van de tunnelroof niet meer details vrij te geven dan strikt noodzakelijk om dit verhaal te vertellen.
1980 / aanslag jongens van het zomerkamp
De aanslag vond plaats op zondag 27 juli 1980, aan het lokaal van Agoudath (Israel) in de Lamorinièrestraat. In de Koninklijke Bibliotheek las ik alle Belgische kranten in de dagen en weken na de aanslag. Via het archief van Michel Grossmann kon ik ook een aantal Israëlische publicaties inkijken. In de VRT-documentaire (uit 2005) ‘Histories/De Gijzelaars van de Silco’ komt de aanslag op het zomerkamp uitgebreid aan bod.
In ‘de kunst van het verdwijnen’ wordt er niets verteld over de dader van de aanslag (Said Al Nasr) en zijn motieven. Dat is een bewuste keuze omdat het ons te ver zou leiden, het paste dus niet in het opzet van deze reeks. We hebben wel heel veel research gedaan naar die aanslag en het even onverwachte als onwaarschijnlijke gevolg (de Silco affaire). Misschien leidt dat alles naar een nieuwe reeks, op een later tijdstip.
1942 / het verhaal van Fred J Kader
Ik kwam het verhaal van Fred J. Kader op het spoor via het boek ‘1942, het jaar van de stilte’ van Herman Van Goethem. Freds verhaal staat uitgebreider beschreven in het boek ‘A Gift of Life’ van Sylvain Brachfeld, het boek ‘From the Children’s Home to the Gas Chamber’ van Reinier Heinsman en de online artikelen van Leo Biga op de website van the Institute of Holocaust Education.
In AFL 7 wordt gezegd dat ‘Fred gedurende de oorlog tot driemaal toe wonderlijk aan de deportatie en de dood ontsnapt’. In ‘de kunst van het verdwijnen’ wordt die derde keer niet verteld. Hieronder alsnog in kort bestek:
Fred J. Kader komt na de ‘tweede redding’ (op de nacht van 30 en 31 oktober 1942) terecht in het ‘Joods weeshuis’ van Wezembeek. Vanaf 1943 werden ‘Alleinstehende Kinder’ (Joodse kinderen zonder ouders) ondergebracht in Joodse weeshuizen onder de supervisie van Duitse Sipo-SD. Ze hebben dus een soort van ‘beschermd statuut’, in de zin dat ze niet worden gedeporteerd. Als de Duitse bezetter op het einde van WO II België moet verlaten, geven de nazi’s alsnog het bevel die Joodse kinderen te arresteren en te deporteren. De kinderen van het weeshuis van Wezembeek worden door het verzet net op tijd in kloosters en andere katholieke instellingen ondergebracht, waar ze verborgen blijven tot het einde van de oorlog. Dit is de derde redding van Fred J. Kader. Nadien keren de kinderen terug naar het weeshuis van Wezembeek.
Lectuurlijst
Abicht Ludo ‘De Joden van Antwerpen’
Blum Marie Albert ‘Le récif de l’éspoir’
Brachfeld Sylvain ‘Het Grote Brabosh memorboek’
Brachfeld Sylvain ‘A gift of life’
De Keulenaer Paul ‘Vergeten oorlogskinderen’
Friedländer Saul ‘Nazi-Duitsland en de Joden'
Heinsman Reinier ‘From the Children’s home to the gas chamber’
Saerens Lieven ‘Vreemdelingen in een wereldstad’
Saerens Lieven ‘Haat is een deugd’
Vandecandelaere Ronny ‘Nathan Ramet – mens, kampnummer, getuige'
Vanden Daelen Veerle ‘Laten we hun lied verder zingen’
Van Goethem Herman ‘1942, het jaar van de stilte’
Verschillende auteurs ‘Mecheln-Auschwitz 1942-1944’
En verder oneindige zoektochten online, hier niet nader gespecifieerd.
hoe beluisteren ?
Nog nooit een podcast beluisterd?
Extra uitleg nodig?
De podcast ‘dekunstvanhetverdwijnen’ is (net als de meeste andere podcasts) gratis te beluisteren. Maar in bijna alle gevallen moet je wel eerst een soort profiel aanmaken (= persoonlijke gegevens en online-adres ingeven) om de reeks te kunnen beluisteren.
Er zijn verschillende platformen (= online plaatsen van waaruit de podcast wordt ‘uitgezonden’) waar je de podcast kan vinden. Wij wijzen hieronder de weg naar VRT MAX (= de plaats waar je online VRT-programma’s kan beluisteren of bekijken).
Luisteren via VRT MAX kan op verschillende manieren. Hieronder enkele mogelijkheden.
Met de computer -> ga naar vrtmax.be -> je komt op de startpagina van VRT MAX -> daar kies je in de keuzebalk (helemaal bovenaan) ‘podcasts’ OF je kijkt in de lijst ‘populaire podcasts’ (die zijn in de startpagina weergegeven) -> je kiest ‘dekunstvanhetverdwijnen’ en dan zie je icoontjes met ‘S1/trailer’, ‘S1/Afl1’, ‘S1/Afl2’… enzovoort -> de trailer kan je meteen beluisteren -> als je de afleveringen zelf wil beluisteren, wordt er gevraagd naar je VRT-profiel en als je dat niet hebt, wordt er gevraagd een VRT-profiel aan te maken -> zie hieronder VRT-Profiel aanmaken -> zodra het profiel is aangemaakt kan je luisteren.
Met een smartphone/gsm -> je kan de podcast luisteren in de app van VRT MAX -> als je de app nog niet op je smartphone hebt, moet je die downloaden en installeren (geen idee hoe een app te installeren? Check online hulpfilmpjes!) -> op de app van VRT MAX verschijnt de rode balk ‘aanmelden’ -> als je daarop duwt zal er een VRT login of profiel worden gevraagd -> extra uitleg nodig? Zie hieronder VRT-Profiel aanmaken -> zodra je een profiel hebt aangemaakt krijg je toegang tot de app -> selecteer dan ‘luister’ (bovenaan rechts) OF ‘populaire podcasts’.
Met een smartphone/gsm -> je kan de podcast ook luisteren zonder de app van VRT MAX te installeren -> ga via google en geef ‘podcast de kunst van het verdwijnen’ in -> je krijgt een overzicht van verschillende mogelijkheden (websites) om de podcast te beluisteren, en daarbij staat ook VRT MAX (en dan herhalen de stappen zich) of je kiest voor een andere website en dus toegang.
Via andere platformen -> als je een abonnement hebt op Spotify, apple podcast, google podcast enz kan je de reeks ook daar terugvinden en beluisteren
Hoe een VRT-Profiel aanmaken?
Je kan een profiel aanmaken met je e-mailadres OF met je Facebook of Google-account OF met je Apple-ID
We leggen hieronder uit hoe je een profiel aanmaakt met je e-mailadres
Stap 1: je vult je e-mailadres in en kiest een veilig wachtwoord (uitleg en tips over wachtwoorden in link)
Stap 2: je moet akkoord gaan met de ‘gebruikersvoorwaarden’ & ‘privacybeleid’ van VRT
Stap 3: je moet persoonsgegevens doorgeven: naam, geboortedatum, woonplaats
Stap 4: je kiest welke communicatie je wil ontvangen (nieuwsbrieven, berichten van VRT etc) -> géén communicatie ontvangen is óok een optie!
Stap 5: je ontvangt een e-mail met een ‘bevestigingslink’. Zodra je op die link klikt, is je profiel actief en kan je luisteren. (je ontvangt geen e-mail? Zie link)
Meer info over VRT-profiel aanmaken en verdere hulp als er iets misloopt:
Hoe een app installeren op je smartphone? (Hulpfilmpjes)